Odyseja umysłu

ODYSEJA UMYSŁU 2015

1 marca 2015 r. uczniowie z naszej szkoły kolejny raz wzięli udział w Regionalnych Eliminacjach Odysei Umysłu. Stanęliśmy do współzawodnictwa z 94 drużynami z całego województwa pomorskiego.

W tym roku reprezentowała nas jedna drużyna  z pierwszej grupy wiekowej, w skład której wchodzili następujący uczniowie:

Natalia Dudzińska, Jakub Kociela, Klaudia Kustosz, Magdalena Leyk, Paweł Mikucki, Hanna Praska-Wenderlich, Eryk Sternik.

Dzieci od grudnia aktywnie przygotowywały się do eliminacji w Gdańsku pod okiem trenera – Celiny Mikuckiej oraz Ewy Stenki (nauczycieli z naszej szkoły). Spotykały się w szkole kilka razy w tygodniu. Tutaj kolejno – układały scenariusz, przygotowywały scenografię i stroje oraz organizowały próby przedstawienia GRA Z PUSZKĄ PANDORY. Przerwy między próbami wypełniały wspólne zabawy oraz rozwiązywanieproblemów spontanicznych.

Podczas eliminacji świetna zabawa i świadomość, że każdy z nas wygrywa dodawały dzieciom otuchy w oczekiwaniu na swój występ czy udział w problemach spontanicznych. Wszyscy  spisali się na medal, zajmując trzecie miejsce w swojej grupie wiekowej w kategorii problemów długoterminowych. Mimo, że nasza drużyna nie zakwalifikowała się do etapu ogólnopolskiego, wróciliśmy do domu zadowoleni i pełni zapału do dalszej pracy i zabawy w Odysei Umysłu.

Za rok czeka nas kolejna edycja i nowe wyzwania J

Celina Mikucka

 Odyseja umysłu za cel stawia rozwój zdolności twórczych, które posiada każdy człowiek. Inspirujemy rozwój kreatywnego i krytycznego myślenia, zachęcając do rozwiązywania problemów rozbieżnych, czyli takich, które rozwiązać można na bardzo wiele sposobów. Twórcze rozwiązywanie problemów to metoda nauczania zorientowana zarówno na proces, jak i na rezultat. Uczestnicy programu samodzielnie analizują zadanie i definiują jego sedno, wymyślają potencjalne możliwości, a następnie decydują o tym, jak połączyć w skuteczne rozwiązania to, co w ich pomysłach najlepsze. Trening czyni mistrza – im większej ilości problemów stawi się czoła, tym łatwiej jest twórcze i skuteczne pomysły generować „na zawołanie”.

„Słyszę i zapominam, widzę i pamiętam, robię i rozumiem” – mówi chińskie powiedzenie. Odyseja Umysłu stawia przed uczestnikami wymóg samodzielnego tworzenia rozwiązań, bez podpowiedzi i ingerencji ze strony trenera czy innych osób. Samodzielna praca rozbudza odpowiedzialność za własne pomysły i proponowane rozwiązania, a także wzmacnia poczucie dumy z tego, co samemu się tworzy. Doświadczenie jest najskuteczniejszym nauczycielem: wnioski wyciągane z własnych sukcesów i porażek tworzą czytelne i nie oderwane od rzeczywistości konotacje, co jest najlepszą gwarancją na stałe ulepszanie procesu i efektów pracy dzieci.
Program stworzył w 1978 roku Dr C.Samuel Micklus z Rowan University w USA, a do Polski w 1989 roku sprowadziła Prof. Józefa Sołowiej z Uniwersytetu Gdańskiego. Obecnie w Odysei uczestniczy kilkaset tysięcy młodych ludzi w ponad 20 krajach na 6 kontynentach. 

Czego uczy ten program:

• Myślenia rozbieżnego czyli szukania wielu rozwiązań jednego problemu
• Niezależności w myśleniu i działaniu • Autoprezentacji i wystąpień publicznych
• Tolerancji dla odmiennych pomysłów i osobowości
• Identyfikacji sedna zadania
• Perspektywicznego planowania i zarządzania czasem
• Łączenia i praktycznego stosowania wiedzy z wielu dziedzin
• Skutecznej komunikacji międzyludzkiej
• Podejmowania ryzyka badawczego i podejmowania decyzji
• Konsekwencji w dążeniu do celu
• Eksperymentowania i przepracowywania rozwiązań

Dzieci i młodzież uczestnicząc w programie uczą się kreatywnego i krytycznego myślenia. Odyseusze pracują w drużynach. Razem analizują zadania, szukają różnych strategii poradzenia sobie z problemem. Wspólnie decydują jak połączyć w jedno skuteczne rozwiązanie to, co w ich pomysłach najlepsze.
Uczestnicy stają się bardziej otwarci, odważni i pełni inicjatywy. Rozwijają wiele kluczowych kompetencji intelektualnych i społecznych, m.in. umiejętność aktywnego uczenia się, improwizacji i pracy warunkach niedoboru środków i czasu, efektywnego komunikowania się oraz autoprezentacji. 

Jak to wygląda w praktyce?

Odyseusze pracują w drużynach liczących od 5 do 7 osób, reprezentujących macierzyste szkoły lub inne placówki oświatowo-wychowawcze. Każdy zespół pracuje pod kierunkiem jednego lub kilku trenerów. Drużyna wybiera jeden z Problemów długoterminowych przygotowanych na dany rok szkolny. Następnie, przez kilka miesięcy grupa wymyśla i tworzy jego rozwiązanie, które wiosną zaprezentuje w formie 8-minutowej inscenizacji.
Drużyna trenuje także problemy Spontaniczne – ich rozwiązania zespół tworzy w przeciągu kilku minut od chwili poznania zadania. To wyjątkowy test kreatywnego myślenia i pracy zespołowej. 

Rola trenera

Dzieciaki pracują razem jako drużyna. Trener uczy ich, jak generować pomysły, ale nie podsuwa i nie narzuca grupie gotowych rozwiązań. Szkolenie trenerskie link do 4.b.i. oraz lektura materiałów Odysei Umysłu zapewni zestaw podstawowych narzędzi do twórczej pracy z grupą – reszta to praktyka, praktyka i… praktyka!
Zadania dobrego trenera to w zasadniczej części inspirowanie aktywności poznawczej grupy, integrowanie zespołu i zapobieganie konfliktom oraz nadzór organizacyjny i merytoryczny nad pracą drużyny. Ale trenowanie drużyny Odysei Umysłu to przede wszystkim… 

Co roku pięć kategorii

Problemy długoterminowe pozwalają wykazać się osobom o różnorodnych talentach i zainteresowaniach. Choć są inne każdego roku, to ich generalnych 5 kategorii pozostaje niezmienne. Za każdym razem wydawany jest także szósty Problem przygotowawczy, pozwalający zaznajomić się z Odyseją Umysłu młodszym dzieciom.

 Problem mechaniczny (Problem nr 1)

Sedno zadania to zaprojektowanie i zbudowanie pojazdu (pojazdów), który jest częścią fabularnego przedstawienia. Pojazd musi wozić członków drużyny lub wykonywać określone zadania. Zbudowanie pojazdu upodabniającego się do otoczenia jak kameleon lub skonstruowanie małych mechanicznych pupili – to tylko przykłady Problemów mechanicznych! 

Problem techniczno-teatralny (Problem nr 2)

Zadaniem drużyny jest stworzenie innowacyjnych urządzeń. Urządzenia muszą spełniać wymagane funkcje i zostać zastosowane podczas fabularnego przedstawienia do rozwiązania problemów określonych w zadaniu. Problemy w latach ubiegłych wymagały ułożenia historii, w których np. nowatorska pułapka łapałaby wymyślonego przez grupę szkodnika albo pomysłowe urządzenie imitowałoby rozmaite dźwięki! 

Problem klasyczny (Problem nr 3)

Drużyna ma za zadanie stworzyć krótkie przedstawienie teatralne, zainspirowane twórczą reinterpretacją klasycznego dzieła literatury lub sztuki. Nacisk twórczy położony jest na stworzone rozwiązania artystyczne. Napisanie na nowo legendy o Królu Arturze czy wymyślenie nowej historii o powstaniu Wielkiego Muru Chińskiego to pestka dla drużyn wybierających ten Problem. 

Problem konstrukcyjny (Problem nr 4)

Zadanie grupy polega na zaprojektowaniu i zbudowaniu lekkiej struktury z drzewa balsa i kleju. Sprawdzana jest wytrzymałość struktury obciążanej sportowymi odważnikami i poddawanej testom. Zaprojektowanie struktury o wadze 15 gram utrzymującej ciężar kilkuset kilo, która dodatkowo skurczy się pod wpływem ciężaru lub wytrzyma kilka uderzeń w swoją „piętę Achillesa” to tylko przykłady wyzwań sprzed lat. 

Problem teatralny (Problem nr 5)

Sednem zadania jest stworzenie przez zespół oryginalnego, dowcipnego i pomysłowego przedstawienia w oparciu o określony, z reguły abstrakcyjny, temat. Drużyny układały już historie tłumaczące pochodzenie idiomów lub opowiadające o postaci ze „strusim syndromem” – wierzącej, że gdy schowa głowa staje się niewidoczna!

Drużyna sama może określić kilka elementów swojego rozwiązania Problemu długoterminowego, które mają podlegać ocenie. Stanowią one Styl rozwiązania. Chodzi o to, aby zespół nadał rozwiązaniu indywidualny charakter, dodał coś od siebie – ponad wymagania zadania. Definiowanie elementów Stylu rozwija umiejętności szukania „atutów” grupy oraz dbałość o szczegóły. 

PROBLEMY SPONTANICZNE – TO BARDZO TRUDNE ZADANIE DLA DRUŻYNY - JEST DO KOŃCA NIEWIADOMĄ!!!

„Spontany”
„Spontany” – jak często nazywają je Odyseusze – mają na celu nauczyć „myśleć na zamówienie”. Są ważną częścią konkursów i niezwykłym narzędziem dydaktycznym. Drużyna otrzymuje problem, który musi rozwiązać zespołowo „tu i teraz”. Zadania Spontaniczne rozwijają m.in. doświadczenia działania w warunkach niedoboru czasu, środków i informacji, umiejętność improwizacji i podziału ról i zadań, uczą oceniać podejmowane ryzyko i wyciągać wnioski z popełnionych błędów. Obojętne, czy zadanie polega na ułożeniu pomysłowej opowieści na podstawie kilku przypadkowych obrazków, czy na zbudowaniu mostu miedzy stołami przy użyciu słomek i wykałaczek: dewiza problemów Spontanicznych brzmi: „Spodziewaj się niespodziewanego!” 

Członkostwo

Program może być realizowany w każdej szkole albo innej placówce bądź organizacji oświatowej lub wychowawczej, które zarejestruje Członkostwo w bieżącym roku szkolnym. Każde prawidłowo zarejestrowane Członkostwo otrzymuje Pakiet Członkowski – zawierający materiały dydaktyczne potrzebne do rozpoczęcia pracy z programem Odysei Umysłu ® – oraz prawo rejestracji drużyn konkursowych. Materiały chronione są międzynarodowym prawem autorskim i mogą być powielane i wykorzystywane wyłącznie w obrębie Członkostwa. 

Drużyny i trenerzy

Ogromna większość Członkowstw rejestruje drużyny uczestniczące w międzynarodowym konkursie Odysei Umysłu. Każde Członkostwo może zarejestrować po jednej drużynie rozwiązującej wybrany Problem długoterminowy w odpowiedniej dla siebie grupie wiekowej – tak, aby drużyny z jednego Członkostwa nie konkurowały ze sobą. Jedna drużyna może liczyć maksymalnie 7 członków. 

Drużyny kwalifikowane są do jednej z czterech grup wiekowych:

- I grupa wiekowa (do 5 klasy szkoły podstawowej włącznie),
- II grupa wiekowa (od 6 klasy do 2 klasy gimnazjum włącznie), 
- III grupa wiekowa (od 3 klasy gimnazjum do matury),
- IV grupa wiekowa (studenci uczelni wyższych).

Każda drużyna prowadzona jest przez jednego lub więcej trenera – pełnoletnią osobę, która ukończy szkolenie trenerskie. Choć większość trenerów to pedagodzy, wychowawcy, nauczyciele.